محمدعلی نژادیان: آسیب شناسی صنعت موتورسیکلت ایران در جهت تحقق اقتصاد مقاومتی
هفته نامه خودرو امروز- شماره 346- شنبه 27 خرداد 1396
محمدعلی نژادیان (کارشناس صنعت موتورسیکلت): آسیب شناسی (صنعت موتورسیکلت ایران) در جهت (تحقق اقتصاد مقاومتی)
اقتصاد مقاومتی بدون برطرف کردن موانع تولید امکان پذیر نیست!
همان طور که مقام معظم رهبری حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله العالی) اعلام فرمودند: “امروز ایران درگیر (جنگ اقتصادی) است”. از این رو اگر فردی با وجود (رکود، مشکلات اقتصادی، هزینه ها، ریسک بالای تولید، وارادات غیر اصولی، قاچاق، بالا بودن نرخ بهره بانک ها جهت اخذ وام و تهدیدهای گونانگون) به تولید و کارآفرینی مشغول هست در حال (جهاد اقتصادی) است. حال جهت تحقق اقتصاد مقاومتی و همچنین کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی مناسب است بعضی سازمان ها و ارگان ها با کارشناسی و بررسی بیشتر در تصمیم گیری های خود نسبت به تولید کنندگان و کارآفرینان که (رزمندگان اقتصادی) هستند، برخورد نمایند و راه را برای آنها هموار نموده تا هر چه زودتر شاهد رشد اقتصادی در صنعت، کاهش نرخ بیکاری و افزایش اشتغال زایی باشیم!
تفاوت در سیاست های اعلامی و سیاست های اعمالی:
به فرض طی سیاست هایی اعلام می شود که از امسال باید از تولید کنندگان و کارآفرینان حمایت های ویژه شود ولی در عمل بعضی اوقات عکس این اتفاق می افتد و باعث بروز مشکلات جاری در صنایع مختلف می شود که در مواردی نیز مقام معظم رهبری بارها در خصوص آن تذکر و هشدار داده اند. حال مناسب است نسبت به رفع بعضی موانع مانند مقررات زاید و سلسله مراتب طولانی کارهای اداری برای اخذ مجوزهای لازم، سوء استفاده از قدرت و مقام توسط عده ای از افراد در سازمان ها، اجرای طرح های مطالعه نشده و همچنین جمع آوری و یا برخورد با بعضی کسب و کارها بدون انجام مطالعه و… هر چه زودتر اقدامات مقتضی صورت پذیرد!
همچنین از نظر دید (علمی- اقتصادی) باید صنایعی که دارای بازار گسترده داخلی هستند را مورد توجه قرار داد و برای تقویت و گستردگی آن تمام امکانات دولتی و غیردولتی به کار گرفته شوند ولی در صنعت موتورسیکلت که دارای چنین مشخصه ای است به دلایل مختلف از جمله دیدگاه های غلط داخلی و بیرونی حاکم بر این صنعت هر از گاهی شاهد یک شوک و صدمه به بدنه صنعت موتورسیکلت هستیم که در این شماره نیز به بررسی چند نمونه از مسائل درون صنعتی و برون صنعتی می پردازم.
تیشه به ریشه صنعت موتورسیکلت ایران نزنید!
عوامل برون صنعتی: چیزی که بیش از همه باعث صدمه به این صنعت شده است عدم هماهنگی بین دستگاه های مختلف، عدم مشورت به موقع با متولیان و کارشناسان در خصوص تصمیم گیری های مهم برای این صنعت، ذهنیت منفی بعضی مسئولان از جمله پلیس راهنمایی و رانندگی که عملکرد آن نسبت به این صنعت به گونه ای بوده است که تقریبا خواستار محدود شدن و یا تعطیلی این صنعت هستند، سلیقه ای عمل کردن بعضی سازمان ها نسبت به این صنعت، اعلام خبر نادرست مبنی بر این که هر موتورسیکلت بیشتر از چند خودرو آلودگی ایجاد می کند و… باعث ضرر و زیان های بسیاری شده است و مهم ترین تاثیر منفی این عوامل پایین آمدن انگیزه کارآفرینی در صنعت موتورسیکلت است!
عوامل درون صنعتی: نکته دیگر نیز در خصوص تصمیم های داخل صنفی هست که متاسفانه بعضی اوقات با افکار کوتاه اندیش یک عده روبرو هستیم که می خواهند با تحریک و یا اعمال نفوذ، تفکر خود را بر صنعت غالب نمایند و در بعضی مواقع تصمیم های نسنجیده این افراد باعث ایجاد بحران و ضرر به شرکت های دیگر و صنعت موتورسیکلت می شود! به فرض اگر فردی بیاید و بگوید من هر موقع هر تصمیمی که بخواهم بگیرم اول می آیم در انجمن مطرح می نمایم و اگر کسی همراه نشد خود می روم آن کار را انجام می دهم و دیگران نیز در برابر چنین تفکری سکوت کنند این موضوع علاوه بر بی احترامی به وجود انجمن و قانون باعث رشد تفکر دیکتاتوری در صنعت خواهد شد! یادم می آید در سال 1382 یکی از دلایل تاسیس (سندیکای تولید کنندگان موتورسیکلت ایران) که در سال 1392 به (انجمن صنعت موتورسیکلت ایران) تغییر نام داده است، این بود که فعالیت های صنف قانون مند تر بشود و هر فردی ساز خودش را نزند ولی اگر قرار باشد امروز نیز بعضی شرکت ها به خاطر منافع خود و یا به دلیل عدم (مدیریت علمی، دوراندیشی و دید صنفی) بخواهد تفکر خود را بر صنف غالب نماید یا دیگر شرکت ها را برای انجام کاری خاص تحریک نماید در عمل کارایی انجمن به زیر سوال می رود و به صنعت موتورسیکلت و مصرف کنندگان آن ظلم خواهد شد!
البته در سال 1395 بعد از 13 سال اتفاق مبارکی رخ داد و جناب آقای ابوالفضل حجازی به عنوان رییس جدید انجمن صنعت موتورسیکلت ایران انتخاب شد و با توجه به این که کارهای بسیاری باید انجام بشود که در طی 13 سال گذشته و در جای خود صورت نگرفته است و همچنین با توجه به مشکلات برون صنعتی پذیرفتن مسئولیت ایشان نوعی ایثار و از خودگذشتگی بوده است. البته همان طور که قبلا عرض نموده ام این به معنی این نیست که ریاست قبلی و اعضاء هیئت مدیره در دوره های قبل زحمت نکشیده اند بلکه همه سعی خود را نموده اند ولی چون تلاش ها در قالب یک (استراتژی) نبوده، خیلی از مسائل به صورت ریشه ای حل نشد و نتیجه آن بروز بعضی مشکلات و موانع موجود است. حال تا زمانی که یک استراتژی با همکاری سازمان های مربوطه برای صنعت موتورسیکلت نوشته نشود هر روز باید منتظر تصمیم های غیرمترقبه مسئولان نسبت به این صنعت باشیم و همچنین مجدد یادآور می شوم که جناب آقای مهندس نعمت زاده وزیر محترم صنعت، معدن و تجارت نیز در جلسه سال 1395 با اعضا هیات مدیره انجمن تاکید کردند که بروید یک (برنامه راهبردی بلند مدت) بنویسید که انقدر دچار مشکل نشوید و در مجمع عمومی 29/04/95 انجمن نیز اینجانب این موضوع را به اعضاء محترم یادآور شدم و امروز نیز مجدد اهمیت آن را طبق روال گذشته بیان نموده و اصرار بر انجام و عملیاتی نمودن آن دارم! در نهایت امیدوارم انجمن صنعت موتورسیکلت ایران با درایت و تلاش جناب آقای ابوالفضل حجازی به شرایط مطلوب برسد.
راه کار برون رفت از چالش های موجود در صنعت موتورسیکلت ایران:
علاوه بر تدوین و اجرای استراتژی برای این صنعت و همچنین رفع موارد ذکر شده چند مورد به شرح ذیل می تواند باعث خروج این صنعت از بحران بشود:
- اجازه استفاده بانوان کشور از موتورسیکلت با حفظ شرایطی خاص: به فرض فقط موتورسیکلت برقی- اسکوتر بتوانند سوار بشوند و مواردی که از لحاظ امنیتی و شرعی نیاز به رعایت است را در هنگام رانندگی با این وسیله نقلیه لحاظ نمایند و بهتر است مسئولین محترم که در این خصوص حساس هستند با توجه به شرایط و نیازهای امروز جامعه و همچنین عدم شفافیت و صراحت قانون در خصوص موتورسیکلت سواری زنان از مراجع تقلید استفتاء نمایند تا نگرانی برخی افراد نیز برطرف شود! و اگر این امر محقق شود علاوه بر رفت و آمد مقرون به صرفه برای خانم ها با فراگیر شدن موتورسیکلت های برقی در کشور مواجه خواهیم شد!
- معاینه فنی موتورسیکلت ها به طور جدی انجام بشود!
- از امسال طرح جمع آوری موتورسیکلت های (فرسوده و کاربراتوری) به طور جدی و دقیق اجرا بشود و اجازه ی تردد به این نوع از موتورسیکلت ها که سال ساخت آنها از 1388 به قبل است داده نشود و به همین طریق برای سال های آینده نیز این طرح اجرایی بشود!
- اعطای وام های کم بهره به تولیدکنندگان موتورسیکلت و همچنین افرادی که تمایل به کارآفرینی در این صنعت را دارند!
- گسترش (شرکت های دانش بنیان) در این صنعت که البته نیاز به حمایت های مختلف مسئولین و همکاری دانشگاه ها دارد!
- مشورت همیشگی مسئولین با متولیان و کارشناسان این صنعت قبل از اجرای مصوبه ها و طرح ها
- اتحاد شرکت های تولید کننده موتورسیکلت با یکدیگر
- ایجاد قوانین و مقررات جهت جلوگیری از رقابت های منفی در صنعت موتورسیکلت
- استفاده از کارشناسان و صاحب نظران برای بهبود و پیشرفت صنعت موتورسیکلت
آسیب شناسی یک مصوبه در خصوص صنعت موتورسیکلت ایران:
در سال 1395 هیات دولت تصویب کرد که کارگروه بر اجرای برنامه جامع کاهش آلودگی هوای کلانشهرها تشکیل شود. (شماره تصویب نامه: 53172/ه مورخ 19/03/95 به شماره ابلاغیه: 38454/ت مورخ 02/04/95)
حال بر اساس (بند 1-5) این تصویب نامه تعیین شد که از اول مهر 1395 تولید و شماره گذاری موتورسیکلت های کاربراتوری ممنوع شود و بر اساس تبصره ذیل بند (2-5) تولید موتورسیکلت هایی که قبل از ابلاغ این مصوبه ثبت سفارش شده اند تا پایان سال 1395 بلامانع اعلام گردید و این در حالی است که بدون در نظر گرفتن موجودی شرکت ها و رکود بازار و توان تولید و شماره گذاری این محصولات چنین تصمیمی گرفته شد. از طرفی بعد از حدود دو ماه تعطیلی کارخانه ها زمانی که این صنعت دچار بحران شد وزیر محترم صنعت جناب آقای مهندس نعمت زاده چندین نامه به وزیر کشور و معاون اول رییس جمهور جناب آقای دکتر اسحاق جهانگیری ارسال کرد و در آن قید شده که عدم شماره گذاری موتورسیکلت ها توسط پلیس بر خلاف متن مصوبه است و باعث اختلال در واحد های تولیدی کشور شده و چندین جلسه حضوری نیز بین مسئولان مربوطه برگزار شد و بعد از آن معاون امنیتی و انتظامی وزارت کشور در نامه ای به تاریخ 5 بهمن ماه 1395 میزان بیکاری و زیان گسترده در این صنعت را مورد بررسی قرا داده و به سردار سرتیپ پاسدار اشتری فرمانده محترم نیروی انتظامی نیز اعلام کردند و در نهایت در تاریخ 16 بهمن یعنی بعد از حدود 4 ماه تعطیلی کارخانه های این صنعت، رییس پلیس راهنمایی و رانندگی به رهگشا اجازه شماره گذاری موتورسیکلت ها را اعلام کرد و به دلیل عدم توجه به نظر متولیان صنعت موتورسیکلت که تعداد موتورسیکلت های موجود بیش از چیزی بوده است که قبلا ظرفیت سنجی شده است، دوباره در اواخر اسفند 1395 بعد از پیگیری های صورت گرفته توسط انجمن صنعت موتورسیکلت قرار شد با قبول شرایطی اجازه تولید و شماره گذاری الباقی محصولات کاربراتوری کارخانه ها را بدهند! در مجموع حدود 6 ماه صنعت موتورسیکلت به دلیل عدم توجه به نظر متولیان و کارشناسان این صنعت و همچنین عدم هماهنگی سازمان ها و ارگان های مربوطه با یکدیگر تعطیل شد!
راه کار صحیح چه بود؟!
1- راه کار مناسب این بود که قبل از مصوبه هیات دولت از نظرهای متولیان صنعت موتورسیکلت استفاده می کردند. (ولی این اتفاق زمانی رخ داد که این طرح با بحران مواجه شد)!
2- راه کار دیگر این بود که ابتدا در استان های بزرگ یا استان هایی که آلودگی هوا بیشتر است ممنوعیت شماره گذاری موتورسیکلت های کاربراتوری را اجرا می کردند!
3- مدت زمان حذف موتورسیکلت های کاربراتوری را به صورت منطقی تر تعیین می کردند که با تعطیلی کارخانه ها مواجه نمی شدیم!
4- اول سازمان ها و ارگان ها ی مربوطه کاملا توجیه می شدند و هماهنگی های لازم به عمل می آمد و سپس این طرح اجرایی می گردید!
- حال اگر مسئولان در هنگام تصمیم گیری از SWOT برای طرح های خود استفاده نمایند، قطعا نتیجه بهتری حاصل خواهد شد. از این رو در ابتدای این یادداشت همین مصوبه را مورد بررسی قرار داده ایم تا بلکه نمونه و الگویی برای تصمیم گیری های بعدی در (انجمن صنعت موتورسیکلت ایران) و همین طور تصمیم گیری های مسئولان برای این صنعت از جمله طرح های اعلامی جدید جهت محدودیت تردد موتورسیکلت های بالای 80 سی سی در کلانشهرها و همچنین ارتقاء استاندارد یورو 4 از ابتدای سال 1397 برای موتورسیکلت ها باشد.
